Crtanje 2009
Izložba prikazuje radove koje su realizovali studenti na predmetu Crtanje u klasi mr Dejana Grbe, docenta na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu tokom školske 2008/2009 godine. Izbor radova reflektuje program klase koji je usmeren ka nadgradnji crtačkog iskustva uvođenjem pojmova strukture, koncepcije, taktike, strategije, politike, jezičkih i kulturnih igara i drugih činilaca savremenog umetničkog delovanja.
Mogućnost da svoje radove izlože kriterijumski jasno profilisanoj selekciji, da učestvujući u postavljanju i promociji izložbe ostvare kontakt sa institucijama kulture, i da neposredno dožive reakcije stručne i najšire javnosti, otvara prostor studentima za osamostaljivanje i za promišljanje, pozicioniranje i vrednovanje njihovog umetničkog identiteta u kontekstu savremene umetnosti.
Crtež je tekst? Zar ne.
Crtež je ipak i dalje neka vrsta manuelnog/telesnog traga upisa ili događaja na površini, mada danas možemo govoriti uslovno ili bezuslovno o „crtežu“ kao prostornom, vremenskom, bihevioralnom ili medijskom događaju upisivanja/ispisivanja ili utiskivanja traga „negde“ i u „nešto“ (papir, platno, prašinu, ekran, softver, kožu, telo koje se kreće amo-tamo). Crtež je bio jedini vizuelni izvorni izraz, zapravo, arhi-izraz koji prethodi delu, te, zatim, sekundarna praksa beleženja. Danas je crtež pre svega dijagram u odnosima vidljivog i nevidljivog proizvodnog umetničkog rada koji svedoči o upisu ili je dijagram koji svedoči o potencijalnosti projekta koji se prevodi sa „ideje“ u vizuelno uputstvo.
Crtež je moguć i hibridizovan.
Kada je reč o tekstu u opštem smislu razlikuju se pojam govornog, pisanog, vizuelnog, prostornog, vremenskog, zvučnog, bihevioralnog, ekranskog itd. teksta. Crtež je vizuelni tekst nastao manuelnim, mašinskim ili bilo kojim drugim ostavljanjem traga negde ili na nečemu ili „kroz“ nešto. Crtež je danas pre otvoreno delo nego „striktni likovni žanr“ manuelno-telesnog upisa traga na površinu.
Crtež je neka vrsta vizuelnog teksta-događaja. Crtež kao tekst je, uopšteno, svaka struktura znakova koja posreduje značenja i odlaže prisutnost za pogled – ali, danas je crtež pre fluks znakova, nego zamrzavanje znakova u odlučnom/neodlučnom gestu crtača. Tradicionalni crtež bio je zatvorena struktura vizuelnih znakova. U poststrukturalizmu crtežom kao tekstom se smatra otvorena struktura znakova koja stiče svoja značenja trenutnim odnosom s drugim znakovima ili tekstovima aktualne ili istorijske javne, odnosno, privatne kulture umetnika i posmatrača. Crtežom se naziva i svaka praksa, bez obzira na medij, načina vizuelne komunikacije, proizvodnje, razmene i potrošnje upisanih značenja. Crtež ispostavlja značenjske zastupnike: ruka koja crta, mašina koja pokreće mehaničku ruku crtača, mlaz elektrona koji pada na katodnu cev, raspored predmeta koji obrazuju „liniju u prostoru“, digitalni izraz koji se odnosi u bilo kom smislu na istorije/tradicije crtanja i pisanja, ruka robota koji je stohastički izvođač crteža itd.
Crtačkom tekstualnom produkcijom se, zato, imenuju različite pluralne, arbitrarne i fikcionalne prakse ili postupci proizvodnje, razmene i potrošnje značenja-traga ili značenja-traga-afekta u kulturi koje odlažu neposrednu prisutnost tela umetnika.
miodrag šuvaković, tekst u katalogu izložbe, dom kulture studentski grad, beograd, 2009.