Drawing

Lascaux, Bulls, Upper Paleolithic.

Paleolitski crteži spadaju, pored rezbarija i alata, među najstarije poznate čovekove tvorevine. Nastajali su u periodu od 32.000 do 12.000 godina pre nove ere, krajem poslednjeg ledenog doba koje je započelo pre oko 1,6 miliona godina. Najraniji poznati tragovi života na Zemlji stari su oko 3,6 milijardi godina i tokom tog vremena ledena doba su se pojavljivala u razmacima od oko 150 miliona godina i trajala su po nekoliko miliona godina. Mada uzroci ledenih doba još uvek nisu pouzdano utvrđeni, smatra se da ona zavise od kretanja Sunčevog sistema koji, učestvujući u rotaciji Mlečnog Puta sa periodom od oko 300 miliona godina, prolazi svakih 150 miliona godina kroz različita galaktička okruženja.

Ledena doba se sastoje iz hladnih, glacijalnih intervala kada je kopno na severnoj hemisferi većim delom pokriveno ledom a ukupna površna kopnenih masa se povećava na račun opadajućih okeana, i interglacijalnih intervala u kojima dolazi do privremenog otopljavanja, povlačenja glečera i porasta nivoa okeana. Jugoslovenski astronom Milutin Milanković (1879-1958) je izračunao da ti intervali smenjuju svakih 100.000 godina. On je takođe pokazao da unutar tih intervala postoje značajne klimatske varijacije koje zavise od promena orbite i položaja Zemlje.

Najvažnija promena je ciklus orbitalnog ekscentriciteta, u trajanju od 93.408 godina, tokom kojeg dolazi do varijacija u obliku Zemljine solarne orbite. Brzina rotacije sistema Zemlja‑Mesec se povećava sa njihovim približavanjem Suncu i obratno, sa udaljavanjem od Sunca ona se smanjuje i time pojačava Zemljino magnetno polje koje odbija visokoenergetsko Sunčevo zračenje, što dovodi do hlađenja planete. Oko 25% temperaturnih razlika između glacijala i interglacijala izazvano je drugom cikličnom promenom – promenom ugla između ekvatorijalne ravni i ravni ekliptike – koja u proseku traje 41.000 godina. Treći orbitalni fenomen, precesija, traje 25.920 godina, a izazvan je promenom ugla između Zemljine ose rotacije i ekliptike. U ovom trenutku je Zemljina osa rotacije usmerena ka zvezdi Severnjači pa je severna hemisfera zimi najbliža Suncu, što za posledicu ima relativno umerena leta i blage zime. Pre 11.000 godina, međutim, ugao Zemljine ose rotacije bio je takav da su leta bila znatno toplija a zime hladnije.